Η θεωρία των δύο άκρων ισχύει

Με τις νομικές διαδικασίες που ξεκίνησαν για τα νεοναζιστικά στελέχη ξεκινά και μια συζήτηση περί της θεωρίας «των δύο άκρων», όπως λέγεται. 
Την ξεκινά η Νέα Δημοκρατία με σκοπό να «καθαρίσει» και με την πιθανότητα να υπάρξει κυβέρνηση Αριστεράς.

Στην Ελλάδα, ο χώρος της ακροδεξιάς παρά το γεγονός ότι ανέκαθεν αποτελούνταν από τμήματα με διαφορετικές ιδεολογικές απαρχές -νεοναζί, φασίστες, χουντικοί, βασιλικοί κι όλοι οι συνδυασμοί των προηγούμενων- ωστόσο συχνά λειτουργεί μέσα από κοινές οργανώσεις, συλλόγους κοκ που δεν είναι τίποτε άλλο από
συγκοινωνούντα δοχεία. 
Ο μικρός αριθμός των υποστηρικτών της κάθε κατηγορίας ενώνονταν κάτω απ’ τον κοινό εχθρό, τη Δημοκρατία και τον Κοινοβουλευτισμό, ώστε μέσα από την ένωση να βρίσκει μεγαλύτερη ισχύ για το προπαγανδιστικό του έργο.

Η αντίληψη του κόσμου για τον ακροδεξιό χώρο είναι θολή και μπερδεμένη. Αλλά αυτό δεν είχε κάποια σημασία μέχρι στιγμής λόγω του μικρού – και πολλές φορές συγκεκαλυμμένου – ρόλου που έπαιζαν οι θιασώτες του χώρου. Ωστόσο, όταν κάποιος λέει «Δεξιά» δεν εντάσσει σε αυτή όλο το συγγενολόι που φτάνει μέχρι τους ναζιστές. Και πολύ σωστά κάνει κατά τη γνώμη μου.

Παράλληλα, ανάλογη αντίληψη υπάρχει και για την Αριστερά. Όποιος χαρακτηρίζεται ως αριστερός φέρει απευθείας τα κακώς, αν θέλετε, κείμενα του Στάλιν, του επαναστατικού αναρχισμού, του κακώς εννοούμενου συνδικαλισμού, του εκμαυλιστικού της κοινωνίας ΠΑΣΟΚ και, τέλος, υποχρεούται σε φτώχια γιατί αλλιώς θα αποκαλείται «αριστερός εκ του ασφαλούς». Αυτή η αντίληψη αχταρμάς είναι και ενδεικτική της πολιτικής αμορφωσιάς μιας χώρας όπου ο ένας στους τρεις πιστεύει ότι μας ψεκάζουν (θέμα που είχε φέρει και στη Βουλή με επερώτησή του ο κ. Βορίδης).

Επιστρέφουμε στη θεωρία των «δύο άκρων» και αναρωτιόμαστε: Εάν δίναμε ένα απλοϊκό σχήμα στην πολιτική γεωγραφία, αυτό θα ήταν ένας κύκλος ή ένα ευθύγραμμο τμήμα; Με άλλα λόγια, τα δύο άκρα της γραμμής που τραβούμε συναντούνται (κύκλος) και σχεδόν ταυτίζονται ή βρίσκονται σε διαφορετικά σημεία και μάλιστα σε εκείνα με την μεγαλύτερη αμοιβαία απόσταση;

Σε κάθε περίπτωση θεωρούμε ότι υπάρχουν «άκρα». Και είναι αλήθεια. Σύμφωνα, όμως, με μια εκλαϊκευμένη εκδοχή της Πολιτικής Θεωρίας το σχήμα που περιγράφει τις ιδέες είναι αυτό του ευθύγραμμου τμήματος. Μια γραμμή που στο ένα άκρο της έχει τον ολοκληρωτισμό και στο άλλο την απόλυτη ελευθερία.

Μετά τις πρωτόγονες μορφές κοινωνίας, εκείνες που απασχολούν το κύριο μέρος της ιστοριογραφίας προδίδουν ως σημείο έναρξης τον ολοκληρωτισμό. Βασιλιάδες, Στρατηγοί, Μάντεις, Πάπες, Φύρερ, Τσάροι, Καίσαρες κ.α. κυβερνούσαν με στρατιωτική δομή και αυταρχικό, ετσιθελικό τρόπο. Είναι μια μορφή διακυβέρνησης άκρως αποτελεσματική καθώς μπορείς να επιφέρεις αποτέλεσμα μέσω λαιμητόμου, βασανιστηρίων, ομαδικών θανατώσεων, εξοριών, στρατοπέδων συγκέντρωσης, αφορισμών και αρένων. Στηρίζεται πάνω στον φόβο, την υποταγή και το χαμηλό επίπεδο πνευματικής αυτονομίας των πολιτών οι οποίοι σχηματίζουν μια άμορφη μάζα. Επίσης, έχει τις χαμηλότερες απαιτήσεις καθώς ο πολίτης δε χρειάζεται να σκέφτεται παρά να υπακούει πειθήνια και επί ποινή θανάτου.

Όμως, στην ανθρώπινη ιστορία υπήρξαν εκρήξεις μόρφωσης οι οποίες συνέπεσαν με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου μεγάλης μερίδας πολιτών (αθηναϊκή πολιτεία, γαλλική αστική τάξη κ.α.) αλλά και με τεχνολογική πρόοδο (τυπογραφία, τηλέγραφος, τηλέφωνο, τηλεόραση, διαδίκτυο κ.α.) η οποία διευκόλυνε τη διάχυση γνώσης σε παγκόσμια κλίμακα. Στις περισσότερες εκ των περιόδων αυτών, λοιπόν, το σημείο που τους αντιστοιχεί πάνω στο ευθύγραμμο τμήμα της πολιτικής γεωγραφίας έχει την ετικέτα «Δημοκρατία».

Οι πολιτικοί θεωρητικοί της Δημοκρατίας δεν έχουν ακόμη βρει το όριο του πότε ο εκλεγμένος είναι εκπρόσωπος και πότε αντιπρόσωπος. Πότε δηλαδή προωθεί τις απόψεις των εκλεκτόρων του και πότε τη δική του εξ ονόματός τους. Δεν έχει καταλήξει, επίσης, στο ζήτημα της ποσοστιαίας έκφρασης της πλειοψηφίας (π.χ. να κυβερνά το 25% επί του υπολοίπου 75% ή πρέπει να επιτυγχάνεται το 51% κοκ), αλλά και σε άλλα σημεία που αποτελούν τα τρωτά της.

Από την άλλη, όμως, επιτυγχάνει ένα σημαντικό βαθμό ισορροπίας, κοινωνικής έκφρασης, αξιοπρέπειας και αυτοπροσδιορισμού, ενώ θέτει τον άνθρωπο στο επίκεντρο της συζήτησης μετατρέποντας το Κράτος από αυτοσκοπό (φασισμός) σε μέσο επίτευξης συλλογικών στόχων.

Όπως θα προσέξατε, στην προηγούμενη παράγραφο χρησιμοποιήθηκε η φράση «σημαντικό βαθμό», καθώς η επίτευξη της απόλυτης κοινωνικής έκφρασης, ελευθερίας κοκ βρίσκεται αλλού. Βρίσκεται στο άλλο άκρο, απέναντι απ’ τον ολοκληρωτισμό. Απέναντι από τον φασισμό (μαύρο ή κόκκινο). Είναι ο αναρχισμός, μια θεωρία που σε γενικές γραμμές επικροτεί την αυτονομία, αυτοδιάθεση και αυτοπροσδιορισμό των κοινοτήτων, επιδιώκει την ομοφωνία έναντι της πλειοψηφίας, δεν αποδέχεται σύνορα (τις “χαρακιές πάνω στη Γη”), ενώ αποδέχεται τον άνθρωπο ως το απόλυτο επίκεντρο ανεξαρτήτου καταγωγής. Επειδή δεν αναγνωρίζει τη δυνατότητα κάποιου να επιβάλλει σε κάποιον κάτι, δεν αναγνωρίζει στρατούς και αστυνομίες. Τα παραπάνω απαιτούν υψηλό επίπεδο μόρφωσης, ανθρωπισμού και αυτογνωσίας. Κάτι που κατά τη γνώμη του γράφοντος είναι ευκταίο αλλά αδύνατο να επιτευχθεί μέσα σε έναν εγωιστικό κόσμο, ματαιόδοξο και εξουσιαστικό. Αρνείται την ατομική ιδιοκτησία, έναντι της συλλογικής και εν πολλοίς αντιτίθεται σε κάθε μορφή αυθεντίας και δόγματος.

Άρα, μέχρι στιγμής έχουμε από τη μία ένα σύστημα που ζητά απ’ τον πολίτη να μην είναι πολίτης αλλά πολεμοχαρής στρατιώτης μίσους (ολοκληρωτισμός) και από την άλλη ένα σύστημα που απαιτεί απόλυτη συμμετοχή του ανθρώπου, συνείδηση και αυτογνωσία. Στο μέσο, ως μέτρο, βρίσκεται η Δημοκρατία. Είναι το πολίτευμα που υποδηλώνει ένα επίπεδο μόρφωσης, αν και όχι επαρκές για την απόλυτη συμμετοχή, αλλά σίγουρα ένα σύστημα που σέβεται τον άνθρωπο σε σχέση με τον αυταρχικό πρόγονό του.

Θα ήταν παράλειψη σε μια έστω και σύντομη ανάλυση να μην αναφέρουμε τον Κομμουνισμό ο οποίος τοποθετείται ως ιδέα μετά τη Δημοκρατία. Προφανώς αναφερόμαστε στις ιδέες του Μαρξ οι οποίες, αναμφισβήτητα, συνέβαλαν αποφασιστικά στη σύγχρονη Πολιτική Οικονομία και όχι στην εκμετάλλευσή τους από τον Στάλιν, τον Μάο ή τον Πολ Ποτ. Και αυτό γιατί ο Μαρξ πίστευε στην ταχεία εξάπλωση του Κομουνισμού σε όλες τις χώρες κάνοντας χρήση των δομών της αστικής δημοκρατίας ώστε να χειραφετηθεί ο κόσμος από τον καταπιεστή και να εγκαθιδρύσει ένα οικονομικό σύστημα κατά το οποίο άνθρωπος δεν εκμεταλλεύεται άνθρωπο. Είναι ένα στάδιο κατά το οποίο χρησιμοποιείται το Κράτος μέχρις ότου επιτευχθεί μια αταξική κοινωνία.

Είναι κάτι αντίστοιχο με την επιδίωξη του Χριστιανισμού να επιτύχει μια κοινωνία αλληλέγγυων ίσων χρησιμοποιώντας, από ένα σημείο και έπειτα, τις δομές της εκκλησίας για την επίτευξη αυτών. Το «εκκλησία» γράφτηκε με μικρό έψιλον για να μην περιορίσει την έννοια στον οργανισμό Εκκλησία όπως τον γνωρίζουμε και εννοούμε σήμερα.

Συνεπώς, η θεωρία των δύο άκρων ισχύει. Απλώς τα άκρα όχι μόνο δεν ταυτίζονται, αλλά έχουν και αντίθετο ιδεολογικό πρόσημο. Φαίνεται μάλιστα ότι ανάλογα με το επίπεδο συλλογικής «μόρφωσης», ο άνθρωπος βαίνει με πλάτη στον ολοκληρωτισμό και με βλέμμα στον αναρχισμό.

Ωστόσο, η στάση που κάνει στο σημείο της Δημοκρατίας δεν είναι ισορροπημένη καθώς δυνάμεις τον τραβούν προς τα πίσω. Δυνάμεις που αποφεύγονται τόσο εύκολα, όσο εύκολα μπορεί ένα αντικείμενο να αποφύγει τη βαρυτική έλξη. Για αυτό πιστεύουμε ότι πρέπει να επιμένουμε στη Δημοκρατία. Να την επιδιώκουμε συνεχώς. Να την προστατεύουμε. Αφήνεις κάτι εύθραυστο να πέσει;

αναπνευστήρας