Μικρή Πραγματεία περί Επανάστασης. H Eπανάσταση σε 32 Aπλά Bήματα

[Τετράδια Συνεργείου]

Στην πρώτη συνεδρία του Συνεργείου παράδοξης γραφής, μιλήσαμε για τη "Μέθοδο Σβάιτσερ", που πήρε τ' όνομά της απ' τον παππού του Σαρτρ.
Να μην τα πολυλογώ, λεπτομέρειες έχει γράψει ο Γελωτοποιός, που εκτός αυτού έκατσε κι έγραψε σαν καλός Μάστορας ένα παράδειγμα για να καταλάβουν οι μαθητάδες τι θέλει να τους πει.
Του κατέβηκαν ούτε λίγο ούτε πολύ, 31 Παραλλαγές για ένα Ποτήρι.
Το κείμενο τελείωνε με την ακόλουθη φράση: "Ας συζητήσουμε τώρα για την επανάσταση". Εγώ πάλι το είδα κάπως πονηρά.
Αφού τούτο ήταν το υπόδειγμα και τελείωνε με αυτήν τη φράση, πάει να πει πως είναι κωδικός για μας, να γράψουμε για την Επανάσταση. "Ε, κι αν δεν είναι έτσι" σκέφτηκα, "τελικά όλοι για κάτι θα πρέπει να γράψουμε".
Έτσι, με τη μέθοδο του παππού του Σαρτρ, προέκυψε το παρακάτω κείμενο, το πρώτο για μένα που βγαίνει μέσα απ' τις παράδοξες διαδρομές του Συνεργείου. Ας μιλήσουμε λοιπόν για επανάσταση...

1. Όταν άκουσα τη λέξη επανάσταση, σκίρτησα σαν το γέρικο πολεμικό άλογο, που ανήμπορο να σκωθεί στα ποδάρια του, καθημαγμένο, ετοιμοθάνατο, τεντώνει τ’ αυτιά του και τα στυλώνει προς τον ήχο του βοώντος χαλκού, που σαλπίζει για επίθεση.

2. Το να βάλει, σκέφτηκα, ο Πρωτομάστορας του Συνεργείου ως εργασία την Επανάσταση, πρέπει να εκληφθεί ως εύνοια του Χάους προς την αφεντιά μου, χθαμαλό Του υπηρέτη. Μετά το ξανασκέφτηκα. «Είσαι σίγουρος ότι όντως μας έχει βάλει τούτη την εργασία;» με ρώτησε εκείνος ο ατάλαντος που έχω μέσα μου, που έργο ζωής και απέραντη ηδονή του, αλλά κι ο μοναδικός του λόγος ύπαρξης, είναι να με προσγειώνει. Έχε χάρη που χρειάζονται και κάτι τέτοιοι πούστηδοι, αλλιώς θα τον κανόνιζα εγώ…

3. «Μήπως εσύ το επέλεξες, μπας κι ερμήνευσες τη ρήση του κατά το δοκούν», συνέχισε ο εξαποδώ, «επειδή θαρρείς πως σε βολεύει; Γιατί τάχα το κατέχεις λέει το θέμα;». Γέλασε σαρδόνια. Δεν βρήκα κουράγιο μήτε να τόνε βρίσω. Έχει δίκιο κατά βάθος, ό,τι και να πεις. Και μόνο που πιάνεις τη λέξη Επανάσταση στο στόμα σου, κινδυνεύεις να γελοιοποιηθείς.

4. Εντάξει λοιπόν, ξεκινάω. Ήδη έχω κωλώσει. Τι να πω για την Επανάσταση; Ότι ήθελα όλη μου τη ζωή να την κάνω, όμως δεν ήξερα εναντίον ποιου και με ποιο στόχο;

5. Είναι ας πούμε Επανάσταση ο στίχος “Don’t know what I want but I know how to get it, I wanna destroy passer by, cause I wanna be Anarchy”, του Johnny Rotten και της αλητοσυμμορίας του; Κάπως έτσι όμως δεν ακούστηκα κι εγώ προηγουμένως; Και μη μου πεις ότι τούτος ο στίχος δεν σου φούσκωνε κάποτε την καρδιά, πίσω εκεί στα χρόνια της δύσκολης εφηβείας, Όττο ψευταρά!

6. Είναι η εφηβεία Επανάσταση; Ναι είναι, Ορμονική Επανάσταση. Ο.Ε. 17 Μαΐων και ποιος είδε το Χάος και δεν το σκιάχτηκε. Εντάξει, μέχρι και ο κύριος υπουργός κυκλοφορούσε με το τσεκούρι στο χέρι κείνα τα χρόνια. Εγώ τουλάχιστον δεν φοράω γραβάτα ούτε και τώρα.

7. Επανάσταση δεν είναι να εξεγερθείς εναντίον των γονιών σου, τούτο το κάνει κάθε πικραμένος. Είναι όταν θα γίνεις εσύ γονιός, να τα κάνεις καλύτερα από κείνους.

8. Κι αν έκαμες Επανάσταση, ξέρεις ποιο θα ‘ταν το χειρότερο που θα μπορούσε να σου τύχει; Να πετύχει! Εκεί να σε δω μάγκα, νταή κι ιδεολόγε. Θα κάμεις σκληρή παλαίστρα με το Εγώ σου κι εκείνο θα σε συντρίψει. Θα νικήσεις την Εξουσία; Όχι, θα νικήσεις τον Εξουσιαστή. Εκείνη, η προαιώνια Πόρνη της Βαβυλώνας, θα σε υποδεχτεί νικητή και τροπαιούχο, θα σε τυλίξει στην αφεύγατη Λαγνεία της κι αφιονισμένο με τα αιθέρια έλαια της αποθυμιάς της, τελικά θα σε νικήσει η Πορφυρή Γυναίκα, θα σε ρίξει στα γόνατα να τη δοξάζεις, να την λαχταράς, να την ποθείς για πάντα. Μετά θα γίνεις ο νέος Εξουσιαστής, μέχρις ότου η Θεία Πόρνη επιλέξει τον επόμενο, για να του δείξει την εύνοιά Της.

9. Είναι άραγε η λέξη Επανάσταση, το αντίθετο της λέξης Εξουσία; Μάλλον θα μ’ έκοβαν στις Πανελλαδικές, αν τολμούσα να γράψω κάτι τέτοιο. Όμως γιατί όχι; Η Εξουσία εχθρεύεται την Επανάσταση όσο τίποτε άλλο. Της είναι ο μόνιμος τρόμος, η ημερήσια μέριμνα, ο βραδινός βραχνάς, ο νυχτερινός εφιάλτης. Η Επανάσταση πάλι, εξ ορισμού στρέφεται εναντίον της Εξουσίας, με σκοπό να την ανατρέψει. Άρα τελικά, πράγματι είναι τα δύο αντίθετα, ως έννοιες.

10. Όμως το αντίθετο της Εξουσίας, είναι η Αναρχία, η κατάργηση δηλαδή κάθε εξουσιαστικής μορφής και δομής και η απόδοση του αυτεξούσιου στο άτομο, και της δικαιοδοσίας στην κοινότητα. Είναι λοιπόν η λέξη Αναρχία, συνώνυμο της Επανάστασης; Εάν ήμουν πολύ φανατικός, ή πολύ νέος, η γλώσσα θα προέτρεχε της διανοίας μου και θ’ απαντούσα «Ναι» δαγκωτό. Ευσεβείς πόθοι! Επαναστάσεις έγιναν πολλές, η Εξουσία όμως εξακολούθησε αδάμαστη την ύπαρξή της, στους αιώνες των αιώνων αμήν.

11. Είναι η Επανάσταση συνώνυμο της Ελευθερίας; Καλά θα ήταν, όμως δυστυχώς ο Στάλιν, ο Πολ Ποτ και πολλοί άλλοι διάσημοι επαναστάτες έχουν εντελώς διαφορετική άποψη. Όλοι έχουν τις δικαιολογίες τους, υπήρχαν ανάγκες, δεν υπήρχε άλλος δρόμος, ξέρεις τώρα...

12. Αντίθετα, συνώνυμα, εχθροί και φίλοι, συν και πλην, αριστερά και δεξιά. Λένε πως αν βάλεις ένα γατάκι μόλις γεννηθεί, μέσα σ’ ένα μαύρο κουτί, που έχει μονάχα μια λευκή οριζόντια ή κατακόρυφη γραμμή, μετά από λίγες μέρες εκείνο μπορεί πλέον να δει μόνο κατά τον οριζόντιο ή κατακόρυφο άξονα αντίστοιχα, μονοδιάστατα δηλαδή. Κάπως έτσι κι εμείς. Μάθαμε να βλέπουμε τα πάντα να παρατάσσονται θλιβερά πάνω σ’ έναν οριζόντιο άξονα, να στριμώχνονται στην άβολη μονοσημαντότητα χίλιες δυο αποχρώσεις του γκρίζου. Για τα γατιά η βλάβη είναι μη αναστρέψιμη. Ίσως και για τους ανθρώπους καθώς φαίνεται. Επανάσταση θα πει να μάθουμε να βλέπουμε κι άλλες διαστάσεις στον νοερό μας ορίζοντα.

13. Πόσο αδιάφορα είναι όλα όσα γράφω για την Επανάσταση! Θα μπορούσαν άραγε να συνεγείρουν το λαό σε εξέγερση, σαν τους πύρινους λόγους του Λένιν ή του Ροβεσπιέρου; Ποσώς! Έστω να συγκινήσουν κάποιον, έναν μονάχα; Μπα… Να ρίξουν έστω καμιά γκόμενα τέλος πάντων; Μη γίνεσαι γελοίος… Ε και λοιπόν; Δεν είναι Επανάσταση να συνειδητοποιείς τη μετριότητα που σε δέρνει;

14. Ίσως το νόημα της άσκησης να είναι ακριβώς αυτό. Το γεγονός ότι θα ξαμολήσεις τριάντα δύο διαφορετικές αγέλες λέξεων, να κυνηγούν λαχανιασμένα την παρθένο κόρη Επανάσταση, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έστω και μια απ’ αυτές θα καταφέρει να τη γραπώσει, ούτε αυτό σε χρίζει εσένα επαναστάτη.

15. Η αποτυχία μιας Επανάστασης είναι ηρωική και πένθιμη, καθαγιάζεται απ’ το αίμα και τον πόνο, εξαγνίζεται απ’ τη θυσία άδολων επαναστατών, μυθοποιείται υποσυνείδητα στα βάθη της κοινής διάνοιας. Μ’ αυτόν τον τρόπο, η Επανάσταση πάντα εμφιλοχωρεί σαν σπέρμα αγριόχορτου, ακόμα και στο πιο προσεκτικά σκαλισμένο κι οργωμένο κοινωνικό πεδίο. Γι’ αυτό πάντοτε είναι πιθανό να ξεσπάσει. Όμως υπάρχει ένα μυστικό, που κάνει τους εξουσιαστές να καγχάζουν χαιρέκακα. Αυτό που γοητεύει το συλλογικό υποσυνείδητο, υπό τον λατρευτικό τύπο της Θυσίας, δεν είναι στ’ αλήθεια η Επανάσταση. Είναι η Ηττημένη Επανάσταση.

16. Η επιτυχία πάλι της Επανάστασης, ξεκινάει με πολλές ελπίδες κι άφθονη πίστη, καταλήγει πάντοτε όμως σε συμβιβασμό κι απογοήτευση, συχνά σε αυταρχισμό και περισσή σκληρότητα. Εάν όλες οι Επαναστάσεις είχαν νικήσει, η λέξη Επανάσταση θα ήταν εξίσου κακόφημη με τις λέξεις Χαφιές ή Μπάτσος.

17. Σταματώ την Επανάσταση γι’ απόψε. Κι αύριο το πρωί, πέστε της να κάμει ησυχία, να με περιμένει να ξυπνήσω και να πιω τον καφέ μου με το πάσο μου. Μετά επαναστατούμε και πάλι αν θέλετε...

18. Ξύπνησα άκεφος, δεν έχω καμμία διάθεση για Επανάσταση σήμερα. Είναι ξένη και αλλότρια η λέξη, δεν μου λέει απολύτως τίποτα. Ρε μπας κι έπρεπε να επιλέξω να γράψω 32 διαφορετικά πράγματα για τον καναπέ του σαλονιού μου; Πιο ταιριαστό με την περίπτωσή μου θα ήτανε φοβάμαι…

19. Η Επανάσταση του 1821 ήτανε λέει «εθνικοαπελευθερωτική». Άραγε απελευθέρωσε το έθνος, ή σωστότερα το γένος; Το μόνο που κατάφερε κατά τη γνώμη μου, ήταν ν’ αλλάξει το γένος νταβατζή, από τον Τούρκο στον Άγγλο. Τώρα που αλλάξαμε και πάλι, πουλώντας το κορμί μας στον Γερμανό προαγωγό (γιατί ο μπανάλ νταβατζής ήταν Τούρκος με άκομψες μουστάκες παλιακές, όχι Ευρωπαίος Λόρδος Τραπεζίτης, προαγωγός με κουστούμι Αρμάνι), θα μπορούσε κι αυτό να θεωρηθεί ως Επανάσταση; «Η Επανάσταση του 2010 που κήρυξε ο Παλαιών Πατρών Παπαντρέο απ’ το Καστελόριζο». Έτσι θα μείνει στα βιβλία της Ιστορίας, γραμμένα από τις Ρεπούσηδες αυτού του τόπου, δυο - τρεις γενιές αργότερα.

20. Βέβαια ας μην είμαι μονόπλευρος. Επανάσταση δεν είναι μονάχα η πολιτική εξέγερση. Υπάρχουν κι επιστημονικές και τεχνολογικές Επαναστάσεις. Μερικές απ’ αυτές βοήθησαν σημαντικά την ανθρωπότητα. Πολλές άλλες όχι. Όμως ευτυχώς ή δυστυχώς, κάθε πράξη που αφορά τις μάζες και τον δημόσιο βίο, έχει πολιτικό χαρακτήρα. Έτσι, ενταγμένες στο ίδιο κοινωνικό, οικονομικό και ιδεολογικό πλαίσιο, τούτες εν τέλει υπηρέτησαν τις ίδιες αντικοινωνικές δυνάμεις του κεφαλαίου και απλά επαύξησαν τη ισχύ του, την απήχησή του, συνέβαλλαν στην παντοκρατορία του. Παγκοσμιοποίηση, χρηματοπιστωτικό σύστημα, μαζικές παρακολουθήσεις σε πλανητική κλίμακα, διαγονιδιακά είδη, ύποπτα εμβόλια, θανάσιμες θεραπείες, δεν θα ήταν εφικτά χωρίς τις επιστημονικές και τεχνολογικές Επαναστάσεις, που αποτέλεσαν το υπόβαθρό τους.

21.Τις δεκαετίες που ακολούθησαν την πτώση του Τοίχους και την ήττα του κομμουνιστικού μπλοκ, οι Επαναστάσεις άλλαξαν στρατόπεδο. Πορτοκαλί Επαναστάσεις, Αραβικές Ανοίξεις κι εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα, χρησιμοποιήθηκαν κυρίως απ’ την αμερικανική εξωτερική πολιτική, προκειμένου οι ΗΠΑ να προωθήσουν τους γεωπολιτικούς τους σχεδιασμούς. Πολύ περισσότερο τα τελευταία χρόνια, όπου η υπερδύναμη βρέθηκε άξαφνα σε θέση αδυναμίας και δεν είχε τα φράγκα για ανοιχτές στρατιωτικές επεμβάσεις. Καταστροφισμός, χάος και διάλυση στη θέση της διπλωματίας ή του πολέμου. Ο λύκος χαίρεται μέσα στην αναμπουμπούλα.

22. Η πρώτη και ίσως η μοναδική Επανάσταση που πρέπει να κάνει κάποιος, είναι εναντίον του εαυτού του. Να εξεγερθεί ενάντια σε όλες τις βεβαιότητες, να ξηλώσει τις άκαμπτες πεποιθήσεις σαν μαινόμενος Ιακωβίνος, ν’ αναδομήσει τις αλήθειες που ‘ταν ξένες, να διαλύσει τα βολικά και σπλαχνικά ψεύδη, να κοιτάξει ώρα πολλή μέσα στην Άβυσσο της Αβεβαιότητας και ν’ αφήσει κι εκείνη με τη σειρά της να κοιτάξει μέσα του. Να δοκιμάσει τελικά να εφαρμόσει τις ιδέες του στον μικρόκοσμο, προτού να ‘χει το θράσος να τις διακηρύξει στον μακρόκοσμο. Έχεις κάνει ποτέ σου μια Επανάσταση;

23. Τις Επαναστάσεις τις κάνουν τ’ άδεια στομάχια, όχι τ’ άδεια κεφάλια.

24. Ο Κάιν ήταν ο πρώτος δολοφόνος, ή μήπως ο πρώτος επαναστάτης; Ίσως γι’ αυτό ο Θεός τον καταδίκασε να μην πεθάνει ποτέ και να σέρνει τη σκιά του για πάντα ανάμεσά μας, ο Περιπλανώμενος Ιουδαίος, υπόμνηση κι απειλή προς κάθε μεγαλουσιάνο και κάθε κυριαρχία. Οι δυνάμεις του Χάους καραδοκούν κάθε στιγμή και πριονίζουν σαν καλικάτζαροι τις κολώνες του κατεστημένου κόσμου.

25. Και η 21η Απριλίου του 1967 ήταν επίσης Επανάστασις. Έτσι τουλάχιστον ήθελε να λέει. Εμείς οι αμνήμονες κι αγνώμονες επιμένουμε να τη λέμε Χούντα. Ω θεέ μου, πόση αδικία σε τούτο τον μάταιο κόσμο! Τέτοια ακούει ο Άδωνις και κάνει σκοποβολή και σαφάρι με τους εργαζόμενους, για να μας δείξει τι εστί αληθινή Χούντα.

26. Χωράει άραγε η Επανάσταση μέσα στο ποτήρι του Γελωτοποιού; Εάν η εξουσία είναι το δοχείο, η Επανάσταση παίρνει το σχήμα της. Όμως αν το δοχείο ήμασταν εμείς, τότε κι η Επανάσταση ρευστή θα ‘παιρνε το δικό μας σχήμα, καθώς εκείνη θα μας γέμιζε και θα μας διέτρεχε αναβλύζοντας.

27. Έχω παιδιά στην εφηβεία. Κοίτα να δεις που από επαναστάτης, έφτασα κι εγώ ν’ αντιμετωπίζω τη γκιλοτίνα. Τα πάντα ρει. Από κάπου εκεί ψηλά, η μάνα μου τα βλέπει και χαμογελά με νόημα. Ίσως αυτό ακριβώς να ‘ναι τελικά το ζητούμενο. Ο Έρμαν Έσσε έγραφε στον Ντέμιαν, ότι το παιδί για να ενηλικιωθεί, πρέπει προηγουμένως να σκοτώσει τους γονείς του. We all must die…

28. Επανάσταση γίνεται πια μόνο στις διαφημίσεις. Κλην, με νέα επαναστατική σύνθεση. Καθαρίζει, απολυμαίνει και με λίγο στουπί γίνεται μολότοφ.

29. Κουράστηκα τόσο να γράφω για Επανάσταση, πού να την έκαμα κιόλας. Πρέπει να μαγειρέψω, πρέπει να πάω στη δουλειά. Γενικώς πρέπει να πρέπει. Να θυμηθώ να επαναστατήσω από αύριο, ή καλύτερα από Δευτέρα.

.

30. Πλησιάζω στο τέλος. Τα τριάκοντα αργύρια της Επανάστασης καταναλώθηκαν ωμά, χωρίς αιδώ. Χωρίς εκεί. Δίχως χαρά κι απόλαυση. Δεν νιώθω ότι έγινα καλύτερος στο γράψιμο μετά απ’ αυτό. Μπορεί όμως να κάνω και λάθος. Δεν είναι εύκολο να κρίνεις αντικειμενικά το τομάρι σου…

31. Η μεγαλύτερη Δυστοπία είναι να οραματιστείς να κάνεις μια Επανάσταση, που μετά απ’ αυτήν δεν θα χρειαστεί ποτέ πια καμμία άλλη. «Η Τελευταία Επανάσταση», όπως λέμε «Το Τέλος της Ιστορίας». Πολύ Χάξλεϋ διαβάζω μου φαίνεται…

32. Έκαμα ό,τι περνούσε απ’ το πληκτρολόγιό μου, για να γράψω μια πρόταση παραπάνω απ’ όσες έγραψε ο Γελωτοποιός για ένα Ποτήρι. Τελικά τα κατάφερα. Επαναστάτησα ενάντια στον Πρωτομάστορα. Έγινα κι εγώ επιτέλους Κομαντάντε. Viva la Revolution! Σταματώ εδώ. Το μόνο κοινό που έχει το κείμενό μου με την Επανάσταση, είναι τα συναισθήματα κενού κι απογοήτευσης που συνοδεύουν αμφότερων το τέλος…

…I get pissed, destrooooyyyy!!!