Το success story του Σαμαρά έμεινε από... καύσιμα

Δεν χρειάστηκε μεγαλύτερη απόδειξη για το γεγονός ότι το ελληνικό success story του Σαμαρά έχει μείνει από… καύσιμα, από την ομολογία που έκανε το ίδιο το Δημόσιο, μέσα από την τριμηνιαία έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής. 

Η έκθεση που κυκλοφόρησε πριν μερικές ημέρες αναφέρει ότι κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2013, η κατάσταση της οικονομίας παρέμεινε κρίσιμη και πολλά προβλήματα δεν μπόρεσαν να βρουν λύσεις. Αντίθετα, οι προχειρότητες στις μεταρρυθμίσεις συνεχίζονται, ενώ προεξοφλείται πως αν δεν αλλάξει η γενικότερη εικόνα υπάρχουν φόβοι για νέα μέτρα.

Η αλήθεια είναι πως η ομολογία του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής δεν καταγράφει κάτι

περισσότερο από αυτά που εδώ και μήνες αναλύονται στις σελίδες του «Π» για την οικονομία και τις επιδόσεις των πολιτικών (και μη) προσώπων που έχουν αναλάβει την επιστροφή της Ελλάδας στην ανάπτυξη.

Με τη διαφορά ότι, πέραν της επισημότητας, η Βουλή αναφέρει ότι η περίοδος έως το 2014 «είναι η τελευταία ευκαιρία» για την Ελλάδα να αποφύγει μια ακόμα χειρότερη κρίση. Κι όμως καμιά ένδειξη δεν συνηγορεί ότι κάτι τέτοιο θα σταθεί δυνατό. Αντίθετα, όλα δείχνουν ότι ο ελλιπής σχεδιασμός και ή άκομψη εφαρμογή του – που εδώ και χρόνια βλέπουν οι ειδικοί στις μεταρρυθμίσεις και τις αποκρατικοποιήσεις – θα συνεχίζει να παράγει αρνητικό έργο. Κάτι που με μαθηματική ακρίβεια θα οδηγήσει και στην οριστική αποτυχία.

Πριν καταγράψουμε τα τελευταία «επεισόδια», ας δούμε και τις ακριβώς επισήμανε το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής.

Για τις αποκρατικοποιήσεις σημείωσε: Η κυβέρνηση πρέπει να επισπεύσει τη δημιουργία διορθωτικών μηχανισμών, σε περίπτωση απόκλισης του ΤΑΙΠΕΔ από τους τριμηνιαίους στόχους του για τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να ενεργοποιήσει έναν μηχανισμό που θα προβλέπει την αυτόματη αύξηση του επιδιωκόμενου πρωτογενούς πλεονάσματος του κρατικού προϋπολογισμού, μέσα από περικοπές στις τρέχουσες δαπάνες της Γενικής Κυβέρνησης, σε περίπτωση όπου υπάρξει χρονική καθυστέρηση στην είσπραξη εσόδων κατά την πώληση συγκεκριμένων περιουσιακών στοιχείων. Προφανής η επισήμανση, μιας και το Γραφείο αντιλαμβάνεται ότι η τρόικα και οι δανειστές δεν αστειεύονται στην προοπτική επιβολής νέων μέτρων, σε περίπτωση που δεν επιτυγχάνονται οι στόχοι των αποκρατικοποιήσεων. Και το Γραφείο της Βουλής έχει έναν λόγο παραπάνω να το πιστεύει, αφού λίγο πιο δίπλα από την έδρα του η εν λόγω ρύθμιση έλαβε και νομική υπόσταση…

Απατηλό όραμα

Για τις μεταρρυθμίσεις επεσήμανε: Η μεγαλύτερη υστέρηση, και σε ορισμένες περιπτώσεις προχειρότητα, εμφανίζεται στις μεταρρυθμίσεις. «Ο τελευταίος γύρος των διαπραγματεύσεων με την τρόικα απλώς επιβεβαίωσε τις υστερήσεις, ενώ οι περιπτώσεις της ΕΡΤ (η εξυγίανση της οποίας ήταν επιβεβλημένη) και της Δημοτικής Αστυνομίας έδειξαν ότι οι υστερήσεις στο τέλος οδηγούν σε κινήσεις που δεν φαίνεται να εντάσσονται σε έναν γενικότερο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Η ελληνική πλευρά δεν είχε καταφέρει να ανταποκριθεί έγκαιρα σε πολλές δεσμεύσεις της για το πρώτο εξάμηνο του 2013, ενώ διαφαινόταν ανάλογη εξέλιξη για ολόκληρο το 2013». Τα συμπεράσματα:

1. «Η επιστροφή σε διατηρήσιμη ανάπτυξη θα αποδειχθεί απατηλό όραμα αν δεν εφαρμοστούν κρίσιμες μεταρρυθμίσεις», επισημαίνεται σε άλλο σημείο της έκθεσης, όπου υπογραμμίζονται και τα εξής:

2. «Όσο καιρό διαπιστώνεται από παντού εκτεταμένη διαφθορά στο Δημόσιο, η Δικαιοσύνη υπολειτουργεί και το φορολογικό σύστημα παραμένει ασταθές, δύσκολα θα επενδύονται παραγωγικά κεφάλαια στην Ελλάδα. Η μεταρρυθμιστική υστέρηση μαζί με άλλες δημοσιονομικές αστοχίες θα μπορούσαν να καταλήξουν σε νέα κρίση στις σχέσεις με την Ε.Ε., με αποτέλεσμα ενδεχομένως να διακοπεί η στήριξη της χώρας. Οι συνεχείς διαπραγματεύσεις – και μάλιστα της τελευταίας στιγμής – και οι σπασμωδικές κινήσεις απλώς τροφοδοτούν την αβεβαιότητα».

Επειδή, όπως όλοι γνωρίζουν, η οικονομία είναι υπόθεση εμπιστοσύνης, δεν υπάρχει καλύτερο κριτήριο για την απεικόνισή της από τα αποδεικτικά των προθέσεων των ξένων να βάλουν χρήματα στην Ελλάδα, δηλαδή να επενδύσουν. Κι εδώ καταγράφεται η παταγώδης αποτυχία, όπως και τα λάθη σχεδιασμού και εφαρμογής που συνεχίζουν να ταλαιπωρούν το εγχείρημα του ξεπουλήματος του εθνικού πλούτου.

Αποδεικνύοντας ότι όταν ένα εθνικό σύστημα δεν γνωρίζει τον τρόπο με τον οποίο θα «φορτώσει» σε κάποιους άλλους την «πραμάτεια του» – την οποία θεωρούσε και… «φιλέτο» – αυτή Θα συνεχίσει να μένει στα αζήτητα. Και. δυστυχώς, η τριετής εμπειρία των αποκρατικοποιήσεων αυτό έδειξε… Ιδιαίτερα όπως το διαπίστωσαν και οι πλέον αδαείς, ακόμη και σε εμβληματικές περιπτώσεις όπως το επενδυτικό σχέδιο του Αστακού, η αποκρατικοποίηση – επένδυση στο Ελληνικό και η πώληση της ΔΕΠΑ.

Μια ματιά όμως και στις «επιδόσεις» των τελευταίων ημερών δείχνει ότι τα παρατράγουδα και οι αποτυχίες θα συνεχιστούν.

Τα λιμάνια

Παρά την αισιοδοξία που είχε διαμορφωθεί το τελευταίο διάστημα ότι η πώληση του ΟΛΠ (και του ΟΛΘ) θα προχωρούσαν άμεσα δίνοντας μια ανάσα στα έσοδα, αποδείχθηκε ότι οι κακοί υπολογισμοί και ο τρόπος διαχείρισης του προγράμματος οδήγησε σε εμπλοκή «βάζοντας πρακτικά στον πάγο», μέχρι νεωτέρας, την πώληση του μεγαλύτερου λιμανιού της χώρας. Έτσι, ενώ τον Ιούνιο όσοι εμπιστεύονταν την… κυβέρνηση για την ενημέρωσή τους πίστευαν ότι ο Σαμαράς έχει ήδη κλείσει το ντιλ με τους Κινέζους, τελικά αποδεικνύεται το αντίθετο: Οι αλλαγές στην ηγεσία της Cosco, οι διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις των Κινέζων αλλά και τα «στοπ» της Κομισιόν έχουν διαμορφώσει ένα αρνητικό περιβάλλον. Το περιβάλλον αυτό προστίθεται στις διαφορετικές «σχολές σκέψεις» που υπήρχαν ούτως ή άλλως στην συγκυβέρνηση για το θέμα του ΟΛΠ, με το «γαλάζιο στρατόπεδο» να θέλει πώληση του πλειοψηφικού πακέτου και το «πράσινο» να προτιμά την παραχώρηση δραστηριοτήτων μέσω πολυετών συμβάσεων. Οι του ΠΑΣΟΚ είχαν ένα δίκιο, μιας και αν οι Κινέζοι γίνουν ιδιοκτήτες, να μεν θα καταβάλλουν ένα εφάπαξ ποσό, αλλά ως «αφεντικά» πλέον θα κόψουν το εγγυημένο αντάλλαγμα που πληρώνουν στον ΟΛΠ, όπως και την 35ετή σύμβαση παραχώρησης. Παρ΄ όλα αυτά, στο πρωθυπουργικό γραφείο τάχθηκαν υπέρ της επιλογής του πλειοψηφικού πακέτου ακούγοντας… την Cosco που φαινόταν (πολύ λογικά, από τη σκοπιά της) να θέλει το ίδιο.

Το λάθος άρχισε να αποτυπώνεται λίγο μετά την αντικατάσταση του κάπτεν Γουέι Τζιαφού από τον Μα Ζέχουα. Η Κομισιόν έστειλε επιστολή με την οποία ζητάει διευκρινίσεις σε 23 σημεία για τη συμφωνία Ελλάδας - Cosco αλλά και το μνημόνιο συνεργασίας που είχε υπογραφεί από τον κάπτεν Γουέι στην Αθήνα. Με βάση το μνημόνιο οι Κινέζοι θα επένδυαν 224 εκατ. ευρώ στην Προβλήτα ΙΙΙ, ζητώντας όμως την αναστολή πληρωμής του ετήσιου μισθώματος στον ΟΛΠ μέχρι το 2025. Επίσης προβλέπει τη συνολική αναθεώρηση της σύμβασης παραχώρησης στην Cosco. Τελικά συμφωνήθηκε η σύσταση Επιτροπής Φιλικού Διακανονισμού, για να συζητήσει όλα αυτά τα θέματα και να παραμετροποιηθεί στα συμβόλαια η ύφεση της ελληνικής οικονομίας από το 2009. Κάπου εκεί παρενέβη η Κομισιόν, με πρώτη συνέπεια ο χρόνος των διαπραγματεύσεων να παραταθεί από το τέλος Ιουλίου έως το τέλος Αυγούστου. Το πρόβλημα όμως είναι ότι η νέα ηγεσία της Cosco έχει αυξανόμενες απαιτήσεις από την Ελλάδα, ενώ και η Κομισιόν δείχνει πιο αυστηρή απ΄ ό,τι πίστευαν οι σύμβουλοι του Δημοσίου. Η νέα κυβερνητική αποτυχία απευθείας διαπραγμάτευσης θα φορτώσει τώρα το ζήτημα του ΟΛΠ στις πλάτες του ΤΑΙΠΕΔ, το οποίο όμως επίσης δεν έχει έτοιμο πλάνο αξιοποίησης και προώθησης. Κάτι που ισχύει και για τα υπόλοιπα λιμάνια…

Ο ΔΕΣΦΑ

Βέβαια, πώς να καταλάβουν τα… «ψιλά γράμματα» τα κυβερνητικά στελέχη, όταν τους βγάζουν προβλήματα ακόμη και τα «σίγουρα». Πριν από 10 ημέρες (Τρίτη) οι Αζέροι της SOCAR κατέθεσαν τη βελτιωμένη προσφορά ύψους 400 εκατ. ευρώ για τον ΔΕΣΦΑ, η οποία εγκρίθηκε από το ΤΑΙΠΕΔ μια ημέρα αργότερα. Όμως, η εταιρεία δεν ανακηρύχθηκε προσωρινός προτιμητέος επενδυτής, διότι δεν κατέθεσε τη σχετική εγγυητική επιστολή των 40 εκατ. ευρώ. Στο ΤΑΙΠΕΔ έλεγαν ότι η εγγυητική θα κατατεθεί τις προσεχείς ημέρες, έτσι ώστε τις επόμενες εβδομάδες η SOCAR να ανακηρυχθεί και προτιμητέος ανάδοχος. Πρόκειται για έναν χειρισμό για… σεμινάρια, που διαμορφώνει ερωτήματα και για ένα μάλλον μείζον ζήτημα: H SOCAR μετείχε στον διαγωνισμό χωρίς να εγγυητική;

Και η αλήθεια είναι πως μάλλον ναι… Το πρόβλημα είναι πως μέχρι τώρα η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει αντιμετωπίσει σενάριο πώλησης εθνικού συστήματος μεταφοράς ενέργειας, όπως είναι ο ΔΕΣΦΑ, σε εταιρεία χώρας εκτός Ε.Ε. Το ήδη περίπλοκο σενάριο κάνει ακόμη δυσκολότερο το ότι ο υποψήφιος αγοραστής είναι ταυτόχρονα παραγωγός, προμηθευτής φυσικού αερίου, ενώ και θα έχει και τη διαχείριση… Στο πρόβλημα που έχει προκύψει, η Socar υποστηρίζει ότι δεν προτίθεται να εμπορεύεται φυσικό αέριο στην Ελλάδα. Όμως, απ’ ό,τι φαίνεται, θα χρειαστεί πολύς χρόνος για να επιλυθεί το περίπλοκο αυτό νομικό ζήτημα στην Ε.Ε. και όχι μερικές εβδομάδες – όπως λένε στην κυβέρνηση – και ως τότε δεν μπορεί να υπάρξει και εγγυητική...

Η ΛΑΡΚΟ

Η εσφαλμένη κατανόηση των νομικών εμπλοκών, ιδιαίτερα με την Κομισιόν, οδήγησε τις εξελίξεις και σε άλλες τρεις περιπτώσεις αποκρατικοποιήσεων που δεν μπόρεσαν να προχωρήσουν ούτε στο στάδιο της πρόσκλησης ενδιαφέροντος. Πρόκειται για τη ΛΑΡΚΟ, τα ΕΑΣ και την ΕΛΒΟ, που, με ξαφνική κυβερνητική απόφαση τελικών σε καθεστώς αναδιάρθρωσης, αποφασίστηκε εκποίηση περιουσιακών στοιχείων (για την πρώτη) και εκκαθάριση εν λειτουργία, (για τις άλλες δύο). Με την απόφαση αυτή που ήρθε απευθείας από την τρόικα, μπορεί να αποφεύχθηκε ο «ξαφνικός θάνατος» τύπου ΕΡΤ για τους 2.200 εργαζόμενους,  αλλά αυτό δεν αποτρέπει τις απολύσεις, και τη γενικότερη απαξίωση. Ό,τι κι αν σκεφτούν οι σύμβουλοι που θα προσληφθούν, η αποκρατικοποίηση με όρους διεθνούς διαγωνισμού δεν είναι πλέον μια επιλογή και, απ’ ό,τι φαίνεται, απλώς θα ξεπουληθεί ό,τι πωλείται… . Το περίεργο είναι ότι για την ΛΑΡΚΟ, η υπόθεση των παράνομων κρατικών ενισχύσεων (ενώ ήταν γνωστή) αποδείχθηκε (σε μια ακόμη περίσταση) πιο σοβαρή απ ό,τι είχε εκτιμηθεί. Έτσι, προκύπτει ο υπαρκτός, πλέον, κίνδυνος η μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής σιδηρονικελίου στην Ευρώπη, με 1.000 εργαζόμενους, απλά να κλείσει! Ωστόσο, επιχειρώντας να ανταποκριθεί στο «γιατί», η επίσημη απάντηση λέει ότι η ΛΑΡΚΟ βαρύνεται από υποχρεώσεις 300 εκατ. ευρώ, από φορολογικές επιβαρύνσεις 190 ευρώ, ενώ η Ε.Ε. έχει κινήσει διαδικασίες για την επιστροφή παράνομων κρατικών ενισχύσεων άνω των 105 εκατ. ευρώ. Εντούτοις, η αλήθεια είναι ότι εδώ και χρόνια η ΛΑΡΚΟ αντιμετώπιζε τον πόλεμο των τιμολογίων της ΔΕΗ. Οι ζημιές της εταιρείας οφείλονται, σε συντριπτικό ποσοστό, στο υψηλό κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας το οποίο, εάν δεν επιλυθεί, θα αφήσει τη σημαντική αυτή βιομηχανία στα αζήτητα.

Αμυντικές βιομηχανίες

Στο παρασκήνιο, όλοι γνωρίζουν ότι τα υπέρογκα χρέη και η ανυπαρξία παραγγελιών ταλάνιζαν επί χρόνια τις δύο αμυντικές βιομηχανίες ΕΑΣ (πρώην ΕΒΟ-ΠΥΡΚΑΛ) και ΕΛΒΟ. Τα ΕΑΣ εμφανίζονται να οφείλουν πάνω από 1 δισ. ευρώ στις τράπεζες, έστω κι αν κατέχουν σημαντικά ακίνητα, με σπουδαιότερο την έκταση του παλιού «Μαρτισινιώτη» στον Υμηττό, καθώς και τις εγκαταστάσεις στα λιμάνια της Ελευσίνας και του Λαυρίου. Παρά τις προσπάθειες που έγιναν την περασμένη δεκαετία, με την εκχώρηση του μάνατζμεντ και του μειοψηφικού ποσοστού 46%, η ΕΛΒΟ δεν μπόρεσε να σταθεί στα πόδια της όταν οι αμυντικές παραγγελίες σταμάτησαν. Και η προσπάθεια να πάρει παραγγελίες άλλου τροχαίου υλικού δεν απέδωσαν. Τώρα η εκκαθάριση εν λειτουργία σημαίνει ότι στο ΤΑΙΠΕΔ θα πρέπει να ξεχάσουν τα 200 -400 εκατ. ευρώ που υπολόγιζαν ως έσοδα από την πώληση των τριών εταιρειών.

Τα οδικά έργα

Αν θυμάστε, με βάση το «στόρι» του Σαμαρά, το (περασμένο) Πάσχα θα έβαζαν μπροστά οι μπουλντόζες στα εργοτάξια των μεγάλων αυτοκινητόδρομων. Ωστόσο, καπνό δεν είδαμε, και τώρα τα πράγματα πάνε ακόμη πιο μακριά, αφού η κατάθεση των νέων συμβάσεων παραχώρησης των αυτοκινητοδρόμων στη Βουλή μετατίθεται για το φθινόπωρο και η επανεκκίνηση των τεσσάρων έργων για το απώτερο μέλλον.

Μετά τις διαπραγματεύσεις του 2012 – όπου κόπηκαν επιμέρους τμήματα των δρόμων για να είναι βιώσιμα συνολικά τα έργα – οι νέες συμβάσεις είχε προγραμματιστεί να μπουν σε ενιαίο θερινό νομοσχέδιο ούτως ώστε να ξεκινήσει η χρηματοδότηση των έργων από τις τράπεζες. Αυτό που δεν είχαν προβλέψει στην κυβέρνηση ήταν να αποφασίσουν πού θα κόψουν άλλα κονδύλια του ΕΣΠΑ για να καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό στους τέσσερις μεγάλους δρόμους. Ο επίτροπος περιφερειακής ανάπτυξης Χαν είπε ευγενικά την περασμένη εβδομάδα ότι «για να γίνουν οι αυτοκινητόδρομοι κάποια άλλα έργα θα αναβληθούν», αλλά ταυτόχρονα έφερε στην επιφάνεια και άλλο ένα πρόβλημα λέγοντας πως στα τέσσερα μεγάλα έργα υπάρχουν και θέματα κρατικών ενισχύσεων στους αυτοκινητοδρόμους, τα οποία θα εξετάσει η Κομισιόν.

Και ο νοών νοείτω…

πηγή