Η γιαγιά με τα κεράσια διαμορφώνει τις τιμές παντού...

Είναι κλασικό το παράδειγμα για το πως διαμορφώνεται η τιμή στο μπουκαλάκι του νερού: Ας υποθέσουμε ότι, εκεί που κάθεσαι μακάρια στον καναπέ του σαλονιού σου, χτυπάει την πόρτα ένας πωλητής.... που πουλάει νερά και σου προσφέρει ένα παγωμένο μπουκαλάκι νερού προς 10 λεπτά του ευρώ. Εσύ μέσα στη  ασφάλεια του σπιτιού σου και με το ψυγείο γεμάτο νερά φυσικά αρνείσαι την τιμή και τον διώχνεις

Στην επόμενη σκηνή βρίσκεσαι στη μέση της ερήμου με τον ήλιο να κατακαίει τα πάντα και συ πηγαίνεις μπουσουλώντας από την εξάντληση. Εμφανίζεται ο ίδιος πωλητής και σου προσφέρει το ίδιο μπουκαλάκι νερού προς 100 ευρώ το ένα. Αν έχεις τα λεφτά επάνω σου, θα πάρεις 2-3 χωρίς δεύτερη σκέψη. Η απόλαυση του παγωμένου νερού στη μέση της ερήμου είναι ανεκτίμητη, όσο και η ζωή
σου…

Αυτό το ακραίο παράδειγμα, μας λέει ότι η τιμή ενός αγαθού δεν είναι απόλυτη αλλά διαμορφώνεται από το αν εσύ είσαι διατεθειμένος ή όχι να το πληρώσεις στη συγκεκριμένη τιμή. Αν το αγοράσεις, αυτή είναι η τιμή του, αν όχι η τιμή υπάρχει μόνο στο μυαλό του πωλητή και ουδεμία σχέση έχει με την πραγματικότητα.

Η παραπάνω λογική έχει βασικά ένα αδύνατο σημείο: Τα μονοπώλια. Αν όπου και να πας η τιμή είναι ίδια τότε δεν έχεις άλλη επιλογή απ’ το να αγοράσεις το αγαθό, ειδικά αυτό της πρώτης ανάγκης. Γι’ αυτό το λόγο οι μονοπωλιακές συμπεριφορές τιμωρούνται αυστηρά στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε όλο τον δυτικό κόσμο. Παντού; Μάλλον όχι…

Στην Ελλάδα την μεγαλύτερη μονοπωλιακή συμπεριφορά επιδεικνύει το ίδιο το κράτος, με πολλές μορφές. Με τις κρατικές επιχειρήσεις, τα κλειστά επαγγέλματα, τις ευνοϊκές ρυθμίσεις προς άλλα επαγγέλματα. Με την νομική του ανάμιξη σε οτιδήποτε συμβαίνει στην επικράτεια. Για να κάνεις το παραμικρό πρέπει να έρθεις σε επαφή με μπόλικους κρατικούς φορείς - ο βασικός λόγος που η διαφθορά έχει θεριέψει σε τέτοιο σημείο που πλέον δεν κόβεται.

Στην Ελλάδα, τα 2 τελευταία χρόνια του μνημονίου, το μέσο εισόδημα έχει μειωθεί από 25 έως 50%. Η αντίστοιχη κατανάλωση έχει μειωθεί μόνο κατά 10%. Τι σημαίνει αυτό; Ότι οι καταναλωτές είναι ακόμη διατεθειμένοι να πληρώσουν σε υψηλές τιμές, παρά την τεράστια μείωση του εισοδήματος τους. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;

Η μόνη λογική εξήγηση είναι ο συνδυασμός των δύο πραγμάτων που αναλύσαμε παραπάνω. Από τη μία ο καταναλωτής είναι διατεθειμένος να πληρώσει στις σημερινές τιμές αρκετά αγαθά, βγάζοντας λεφτά απ’ τα σεντούκια, με οικονομίες προηγούμενων ετών ή πουλώντας χρυσαφικά. Από την άλλη, πολλά πράγματα, ειδικά αγαθά πρώτης ανάγκης, είναι διαμορφωμένα από το κράτος σε υψηλές τιμές, όπως πετρέλαιο, ρεύμα, κλειστά επαγγέλματα (φορτηγά, δικηγόροι, συμβολαιογράφοι κλπ), πράγματα που επιβαρύνουν αποκλειστικά τον τελικό καταναλωτή, όλους εμάς.

Οι λύσεις δύο: Η πρώτη να σταματήσει το κράτος να παρεμβαίνει παντού και να αφήσει τοις τιμές να διαμορφώνονται ελεύθερα. Τα θετικά παραδείγματα δεν είναι πολλά αλλά είναι ενθαρρυντικά για το μέλλον: κινητή και σταθερή τηλεφωνία (πώληση ΟΤΕ), αεροπορικά εισιτήρια (πώληση Ολυμπιακής), έκδοση αδειών δόμησης κλπ. Η αλήθεια είναι, όμως ,ότι δεν φαίνεται διατεθειμένο να κάνει κάτι τέτοιο. Η διείσδυση του κράτους παντού, έχει καταστήσει πολλές κοινωνικές ομάδες πλούσιες εις βάρος άλλων, (βλέπε φαρμακοποιούς, συμβολαιογράφους, μηχανικούς κλπ). Και δεν κάνει πίσω, παρά τις επανειλημμένες συστάσεις της Ευρώπης, που χρόνια τώρα (και προ μνημονίων) θέλει ανοιχτό το σύνολο των επαγγελμάτων, αλλά δεν βρίσκει καμιά ανταπόκριση από τις ελληνικές κυβερνήσεις.

Η δεύτερη λύση είναι να σταματήσουμε να καταναλώνουμε, τουλάχιστον όλα αυτά που δεν είναι είδη πρώτης ανάγκης. Φυσικά την ΔΕΗ, (το πιο εξοργιστικό κρατικό μονοπώλιο, που επιβαρύνει τα πάντα, με τις τρελές τιμές στο ρεύμα, κυρίως των επιχειρήσεων), δεν μπορείς να την κόψεις. Αλλά το παράδειγμα της κυριούλας στη λαϊκή αγορά, που βγήκε στην TV εξοργισμένη με την τιμή των κερασιών που είχαν 16 ευρώ το κιλό, κουνώντας επιδεικτικά τη σακούλα που μόλις είχε αγοράσει (!) μπορούμε να το αποφύγουμε. Κανείς που δεν έφαγε κεράσια δεν πέθανε. Στην ουσία επιβράβευσε τον πωλητή-μαυραγορίτη λέγοντας του ‘’καλή είναι η τιμή σου, θα αγοράζω τα κεράσια σου όσο και να τα πουλάς, συνέχισε έτσι’’. Η μετέπειτα έκρηξη στα κανάλια ουδεμία αξία έχει για την πραγματική οικονομία, παρά μόνο για την τηλεθέαση.

Η λύση ουσιαστικά είναι στα χέρια μας. Από τη μία να διαλέξουμε την κυβέρνηση που θα σταματήσει επιτέλους να μπλέκεται στα πόδια της πραγματικής οικονομίας και από την άλλη να σταματήσουμε την άχρηστη κατανάλωση, ‘’τιμωρώντας’’ τους κακούς εμπόρους. Όσο στρεφόμαστε στους πολιτικούς με τα ευχολόγια και τις κατάρες θα πληρώνουμε καπέλο παντού. Το καπέλο της πολιτικής τους ηγεμονίας εις βάρος όλης της κοινωνίας.

Himaira